‘Her gelen, aklını Bodrum’da bırakıp gider’

Dünyada şarkılarıyla, deniziyle, güneşiyle herkesi kendisine hayran bırakmış özel, farklı turizm merkezleri vardır. Bu yerler, neredeyse o ülkenin tümüne eşdeğerdedirler turistlerin gözünde. Türkiye için büyüklüğü, güzelliği ve görkemli tarihiyle doğal olarak İstanbul ilk sırada yer alır. Ancak, tatil ve turizm denilince dillerden çıkan ilk merkez de kuşkusuz Bodrum’dur. 

Bodrum’u tanımaya belki de ismi Bodrum’la paralel giden bir simge insanı hatırlayarak başlamak daha uygun olur: Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı. Balıkçı, Bodrum’u birkaç kelimede şöyle anlatmıştı:

Yokuş başına geldiğinde
Bodrum'u göreceksin,
Sanma ki sen
Geldiğin gibi gideceksin

Senden öncekiler de
Böyleydiler
Akıllarını hep Bodrum'da
Bırakıp gittiler...

DOR’LAR KURDU

Halikarnassos‘ta (Bodrum‘un eski adı ve Türkçe Halikarnas olarak okunuyor) M.Ö. 484 yılında doğan ve "Tarihin Babası" olarak bilinen Heredot‘a göre, Bodrum, Dor‘lar tarafından kuruldu. Daha sonra Karya ve Lelegler bu bölgeye yerleştiler. M.Ö.650 yılında Megeralılar gelerek şehri genişlettiler. Bodrum M.Ö. 386 yılında Perslerin egemenliğine girdi.

Halikarnas en parlak devrini M.Ö. 353 yılında Karya bölgesinin başkenti olunca yaşadı. Dünyanın yedi harikasından biri olan Halikarnas Mozolesi, bu dönemde Kral Mausolos‘un anısına karısı Artemisia tarafından yaptırıldı.

Bodrum M.Ö.192’de Romalıların, M.S. 395 yılında Bizanslıların, M.S. XI yüzyılda Türklerin, I. Haçlı savaşlarında yeniden Bizanslıların, XIV. yüzyılda tekrar Türklerin ve 1415 yılında Rodos Şövalyelerinin eline geçti. 1522 yılında Kanuni Sultan Süleyman döneminde tekrar Osmanlı İmparatorluğuna katıldı. Cumhuriyetin ilanından sonra adı Bodrum olarak değiştirildi.

MİLYONLAR BODRUM’A AKIYOR

Muğla’nın 13 ilçesinden birisi olan Bodrum önemli bir karayolu kavşağında bulunmuyor. Bodrum'a karayoluyla ulaşım Milas üzerinden bölünmüş asfalt yol ile sağlanıyor.

Havayolu ise artık Bodrum’a gelenlerin en çok tercih ettikleri seçenek. Şehrin hava ulaşımı 32 kilometre uzaklıktaki Milas-Bodrum Havalimanı üzerinden sağlanıyor. İç hatlardan gelen uçak sayısı son birkaç yılda Dalaman Havaalanı’nın çok önüne geçti. 2009 yılında 11 bin 292 olan iç hatlardan gelen uçak sayısı 2012 yılında 15 bin 671’e yükseldi. Dış hatlardan gelen uçak sayısı da 2009’da 12 bin 815 iken 2012 yılında 13 bin 450’ye çıktı. Dış hatlardan gelen uçak sayısı Türkiye’nin başkenti Ankara’nın Esenboğa Havalimanı’na gelen uçak sayısına yaklaştı.

Türkiye’nin değişik kentlerinden Bodrum’a gelmek için havayolunu kullananların sayısında ise gerçek anlamıyla sıçrama var. Bodrum-Milas havalimanından gelen yolcu sayısı 2009 yılında 970 bin iken 2012 yılında 1 milyon 619 bine ulaşmış durumda. Dış hatlardan gelen yolcu sayısı da 1 milyon 810 binden 1 milyon 918 bine yükselmiş. 

Yaklaşık 147 kilometrelik kıyıya sahip olan Bodrum’a denizden gelen yolcu sayısı ise tahminlerin çok altında. 2011 yılında 85 kruvaziyer ile 46 bin ve 2012 yılında da 131 kruvaziyer ile 52 bin yolcu geldiğini gösteriyor elimizdeki veriler.

PLAJLARI MAVİ BAYRAKLI

Bodrum’un yoğun turist çekmesindeki en önemli nedenlerinden birisi de temiz, bakımlı ve kontrol altındaki plajlarının çokluğu. Muğla ilindeki 76 adet Mavi Bayraklı Plajların 42’si Bodrum’da. Güneyindeki iddialı rakibi Marmaris’in toplam mavi bayraklı plaj sayısı ise sadece 8. Bodrum’un plajlarında, Mayıs’tan Eylül ayına kadar denize girmek için yer bulmak mümkün olmuyor.

Bodrum’un mavi bayraklı üç büyük marinası mevcut. Marinaların ilk yapılanı Bodrum merkezde bulunan Milta marina. İkinci marina Turgutreis beldesinde bulunan D Marin ve üçüncüsü de Yalıkavak beldesinde bulunan Palmarina.

59 BİN YATAK

Turizm, 1980’li yıllarda, ülke çapında başlayan sektöre dönük kalkınma atağından bu yana ilçenin öncelikli, tek geçim kaynağı oldu. İlçenin ticari faaliyetlerinin çok büyük kısmı doğrudan turizm üzerinde duruyor veya turizme destek faaliyetlerden oluşuyor. Kışın kısmen durgunlaşan ilçede, Nisan ayından itibaren, ekonomik, sosyal ve kültürel hareketlenme büyük oranda artıyor.

Bodrum’da işletme belgeli 147, yatırım belgeli 66 olmak üzere toplam 213 tesis var. Bu tesislerin oda sayısı 26 bin 341’e ve yatak sayısı da 59 bine ulaşıyor. Bir ilçe için büyük sayılabilecek bu oda ve yatak sayısına karşılık, özellikle yaz dönemine gelen dini bayram haftalarında eğer haftalar öncesinden rezervasyon yapılmamışsa yer bulmak mümkün olmuyor.

Bodrum’un turizm hareketlerinde;

 1-Denizi (koy ve plajları), güneşi, yatları (günübirlik ve charter mavi yolculuk), su sporları ile deniz turizmi,

2-Cafe-bar ve diskolarıyla eğlence turizmi,

3-Kalesi, müzesi ve antik kent yerleşimleri ile kültür turizmi,

sıralanışına göre öncelikli yer alıyor.

EGE DENİZİ’NE UZANAN DENİZ ATI

Bodrum, Muğla’nın batı köşesinde yer alıyor. İlçe topraklarının büyük çoğunluğu kendi adını taşıyan bir yarımada içerisinde bulunuyor. İlçe kuzey, batı ve güneyden Ege Denizi ile çevrelenmiş durumda ve doğusundaki Milas hariç herhangi bir idari sınırı yok.

İlçe iklim itibariyle Ege ve Akdeniz iklimlerinin sentezinden oluşan bir özelliğe sahip. Yarımada olarak mikro klima alan özelliği gösteriyor. Yaz aylarında neredeyse hiç nem bulunmuyor ve kış aylarında da nem oranı oldukça düşük. Yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları oldukça ılık ve yağışlı geçiyor. 1970 yılından bu yana ilk kar yağışı 2004 yılı Şubat ayında meydana gelmiş ve kar kalınlığı ortalama 5 santimetreyi bulmuş. Kış ayları ortalama sıcaklığı bile 12 derecenin altına düşmüyor.

Yarımada bitki örtüsü olarak çok belirgin bir şekilde ikiye ayrılmış. Bodrum-Milas karayolunun batısında yer alan kısımda bitki örtüsü yer yer çalılık ve fundalıklar ile yörede "çeti " tabir edilen dikenli otlarla kaplı. Karayolunun doğusunda yer alan kısım ise iğne yapraklı kızıl çam, yabani çilek, mersin ve sandal ağaçlarıyla kaplı. İlçe arazisinin yüzde 61.3’ü orman alanı.

BODRUM’DA YAZIN HASTA OLMAYIN

Bodrum Kaymakamlığı’nın web sitesi, 2013 yılında kış nüfusu 140 bin dolayında olan ilçedeki nüfusun, turizm sezonunda çok sayıda yerli ve yabancı turistin ilçeyi tercih etmesi nedeniyle  ortalama 800.000’e çıktığını, bu nedenle sağlık alanında ciddi eleman sıkıntısı çekildiğini itiraf ediyor. Sitede, bu konuda, “Yaz aylarında, sağlık alanında yardımcı sağlık hizmetleri personeli (uzman ve pratisyen hekim, ATT, hemşire, sağlık teknisyeni, narkoz teknisyeni) ile şoför eksikliği had safhaya ulaşmaktadır. Hizmetlerin sağlıklı yürütülebilmesi için sağlık personeli ataması yapılmalıdır. Bunun yanında Bodrum Devlet Hastanesi hizmetlerinde kullanılmak üzere acilen MR cihazı ve endoskopi cihazı, sağlık ocaklarının tedavi hizmetlerinde kullanılmak üzere röntgen, EKG gibi demirbaş tıbbi malzemeye de ihtiyacı bulunmaktadır.” deniyor. Kısacası, emeklilik dönemini güzel yaşamak üzere bu ilçeye koşan yaşlılar için çok sıcak yaz günleri bir tuzak gibi duruyor.

CENNETİN SIRRI KOYLARDA

Bodrum’un çekiciliğinin asıl sırrı, 147 kilometrelik Bodrum Yarımadası kıyılarında birbirini takip eden koylarda yatıyor. İrili ufaklı koy ve plajlar, yüzbinlerce kişinin yaz döneminde deniz ve güneşten doyasıya yararlanmasını sağlıyor. İşte belli başlı koylar ve özellikleri:

GÜVERCİNLİK: Bodruma 25 kilometre uzaklıkta, yeşil ve mavinin iç içe geçtiği harika güzelliğe sahip bir koy. Güvercinlik bu doğal güzelliği yanında, karşısında bulunan Salih Adası ile de ilgi çekiyor.

TORBA : Bodrum'a 5 kilometre uzaklıkta sakin bir köy. Çam ve zeytin ağaçlarının yeşilliği ile pırıl pırıl bir denizin kaynaştığı şirin ve hareketli bir koy olan Torba'dan Didim, Milet ve Priene'ye tekne turları yapılıyor.

GÖLTÜRKBÜKÜ : Bodrum'un 13 kilometre kuzeyinde bulunan Gölköy, Çam, Mandalina ve Palmiye ağaçlarının serin bir denizle birleştiği doğa harikası yörelerden birisi.

GÜNDOĞAN KOYU : Gündoğan Koyu, Bodrum'a 15 kilometre uzaklıkta olup mandalina bahçeleri ile ünlü.

YALIKAVAK : Bodrum'a 18 kilometre uzaklıkta bulunan köy, yarımadanın kuzeybatısında. Yel değirmenleri, denizi, balığı, narenciyesi ve marinasıyla ünlü.   .

BARDAKÇI KOYU: Yöre dilinde 'bardak' adı verilen testilerle su Bodrum'a taşındığı için bu adı almış. Çevresinde bir çok dinlenme tesisi var.   

GÜMÜŞLÜK : Yarımadanın en eski yerleşim birimlerinden birisi. Berrak denizi ve balığı ile ünlü olan Gümüşlük ayrıca flora yapısının zenginliği ile de dikkat çekiyor.

KADIKALESİ : Berrak bir deniz ve narenciye bahçeleri ile çevrili olan Kadıkalesi, Bodrum'a 23 kilometre uzaklıkta olup adını Helenistik dönem mimarisinin örneklerinden olan kale kalıntısından almış.

GÜMBET : Bodrum’a çok yakın olan Gümbet plajında günlük tekne turu, banana, ringo, parasailing ve jet ski gibi su sporlarından ücreti karşılığında yararlanılabiliyor. 

AKYARLAR : Nefis bir kumsala ve pırıl pırıl bir denize sahip olan koy, Bodrum'a 13 kilometre uzaklıkta. Antik adı Arhialla olan Akyarlar, sörf için son derece uygun koşullara sahip.

BAĞLA KOYU : Bağla Beach, 'Develi Plajı', Yarımadanın en güzel koy ve plajlarından birine sahip olan Bağla, kamp yapmaya oldukça elverişli.   

TURGUT REİS : Adını ünlü Türk denizcisi Amiral Turgut Reis'ten alan kasaba Bodrum'dan sonra yarımadanın en kalabalık yerleşim merkezi.  

ASPAT : Yöresel türkülerde adı geçen Aspat'ın eski adı Aspartos'.  Bölgede, Klasik Çağ'dan günümüze dek gelen çeşitli uygarlıkların kalıntıları görülebiliyor.

ORTAKENT YAHŞİ : En eski yerleşim yerlerinden biri olan yer Bodruma 14 kilometre mesafede. Yahşi koyu ise temiz deniz ve kumsalı ile tercih edilecek bir mekan.  

BİTEZ : Bodrum'a 10 kilometre uzaklıkta bulunan Bitez, köyle deniz arasındaki araziyi kaplayan mandalina bahçeleri ile maviyle yeşilin birleştiği en güzel köşelerden birisi.

KARAADA : Bodrum'a yaklaşık 6 kilometre mesafede bulunan Karaada, şifalı sıcak suyu ile ünlü. Doğal bir mağaradan çıkan bu suyun ve mağaradaki çamurun çeşitli rahatsızlıklar üzerinde etkisi olduğu söyleniyor.

MESLEKİ RANT ELEŞTİRİLERİ

Bu arada, güneş, deniz, eğlence, dinlenme yönüyle öne çıkan Bodrum’un Ticaret Odası tarafından Bodrum’un tarihinde ilk kez hazırlanan Bodrum’un Ekonomik ve Sosyal Verileri Analizi isimli istatistiki çalışmalarda ortaya çıkan sonuçlar da ilçenin başka gerçekliklerine işaret ediyor.

Bodrum Ticaret Odası Başkanı Mahmut Kocadon, odanın yaptığı çalışmanın, dünya markası kentin ‘ekonomik uçurumun kenarına gelip dayandığını’ gösterdiğini belirterek “1970’li yıllardan itibaren cazibe ve farklı bir yaşam merkezi haline gelen Bodrum’u dünya markası yapmayı başardık. Ancak sadece rant uğruna Bodrum’a gelenlerin yarıdan fazlası hüsrana uğrayıp iflas edip gidiyor, hem kendilerine hem de geldikleri kente yazık oluyor. Bu nedenle yaptığımız istatistiki çalışma sonucunda yeni yönetime gelecek idarecilere her meslek gurubunda mutlaka sınırlamaya gidilmesini önerdik. Bodrum’da yatırım yapacaklar, sakın bize veya yerel yönetimlere danışmadan yatırıma yönelmeyin, paranızı toprağa gömmeyin. Bodrum’a sahip çıkmak planlı kalkınma ve gelişme için bu çalışmayı yaptık. Önümüzdeki süreçte bugün var olan koşullarımızı STK’larla değerlendirmeye tabi tutarak planlı bir kalkınmanın adımlarını atmak istiyoruz” diyor.

CAN PULAK’IN ELEŞTİRİLERİ

Bodrum’a yerleşen, Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın Başdanışmanı, ünlü gazeteci Can Pulak, Ticaret Odası verilerine dayanarak, Bodrum’da sayıları hızla artan ve Türkiye’deki birçok ilden çok daha fazla olan işyeri, konut, meslek sayılarına dikkat çekiyor.  Pulak son yapılan istatistiki bilgilerden elde edilen sonuçların ürkütücü olduğunu ve  “Herkes Bodrum’un rantı peşinde” sonucunun çıktığını belirterek “Kimse Bodrum’un geleceğini düşünmüyor. Bu ilçede 136.117 kişi yaşıyor, 170 bin yapı var, yani herkese en az bir ev düşüyor. Muğla ilinde 50 banka varken ilçede bu sayı ilçede 90’nı aştı. Merkezde 36 bin kişi yaşıyor ama  tam 11.466 işyeri var. Yani üç kişiye bir işletme düşüyor. Bu bir dünya ve olimpiyat rekoru olarak kabul edilebilir. Dünyada böyle başka bir ilçe bulamazsınız. 900 taksi, 650 minibüs, 450 servis aracı trafikte tescilli, 2 binin üzerinde şoför var. 1350’nin üzerinde alkollü iş yeri var. Bu sayı Ankara’da bile sadece 550.  500 metrelik cadde üzerinde bulunan market sayısı 18 berber sayısı ise 15, sektörler birbirlerine zarar vermeye başladı. Bu ortamda kimse para kazanamaz, veriler ortada” diyor.

KİŞİ BAŞINA BİR EV DÜŞÜYOR

Bodrum’a dönük en büyük eleştirilerden birisi de bilindiği gibi ilçenin beton yığını haline gelmesi. Her koy, deniz kıyısından başlayıp yüksek tepelerin üstüne kadar binlerce konutla doldurulmuş durumda. Ticaret Odası’nın araştırması da bunu doğruluyor ve yaklaşık 140 bin kişinin yaşadığı Bodrum'da 170 bin yapı olduğunu, bunun da herkese 1 ev düştüğü anlamına geldiği vurguluyor. Can Pulak, bu sonucun ürkütücü olduğunu belirterek şunları söylüyor:  “Geçen seçimde yarımadada kaç bina vardı? Şimdiki rakam ne? Daha ne kadar büyüyecek Bodrum? Muğla'da 50 banka şubesi varken Bodrum'da bu sayı 90'ı aştı. Bodrum ilçe merkezinde 36 bin kişi yaşamasına rağmen 11 bin 466 işyeri mevcut. Yani üç kişiye bir işletme düşüyor. Bu bir dünya ve olimpiyat rekoru olarak kabul edilebilir. Dünyada böyle başka bir ilçe bulamazsınız. Bodrum'da 900 taksi, 650 minibüs, 450 servis aracı trafikte tescilli, 2 binin üzerinde şoför var. Bin 350'nin üzerinde alkollü iş yeri faaliyet gösteriyor. 500 metrelik bir cadde üzerinde bulunan market sayısı 18, berber sayısı ise 15. Sektörler birbirlerine zarar vermeye başladı. Bu ortamda kimse para kazanamaz, veriler ortada.”

BODRUM’UN NELERİ MEŞHUR?

Bodrum, sakin ve doğa harikası beldeleri, masmavi deniz ile tertemiz kıyıların buluştuğu koyları, hareketli ve eğlenceli gece hayatı, sevimli mekanları ile her gidenin unutulmaz tatil anıları ile evine döndüğü bir tatil ilçesi.

Bodrum’un neyi meşhur, Bodrum’da ne yenir diye merak edenler için, hemen her bodrum rehberinin görülmesini tavsiye ettiği yerler ve tadılmasını önerdiği lezzetler şöyle:

Bodrum Kalesi: 15. yüzyılda St. Jean Şövalyeleri tarafından yapılan Bodrum Kalesi, günümüzde Bodrum’un simgesi ve Bodrum denince akla ilk gelen görüntülerden birisi. Günümüzde ziyarete açık olan kale aynı zamanda Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’ne de ev sahipliği yapıyor.

Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi: Muğla'da bulunan ve Bodrum Kalesi içinde yer alan Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi, yaşayan müzeciliğin bir örneği. Müze günümüzde kendi türünün en önemli ve büyük müzelerinden birisi. Sadece sergileme salonlarının özel tasarımları ile değil, bahçesinde, antik dönemden beri yörede sevilen bitkiler ve kuşlardan oluşan doğal dokusuyla da ziyaretçilerini yapıldığı yılların atmosferinde gezdiriyor.

Zeki Müren Sanat Müzesi: Türk Müziğinin unutulmaz ismi Zeki Müren’in son yıllarını yaşadığı evi Kültür Bakanlığı tarafından 8 Temmuz 2000 tarihinde Müze olarak ziyarete açıldı. Sanatçının evi iki katlı olup, ön ve arka tarafta bahçe bulunuyor.   Sergilenen tüm eşyaları orijinal olup sanatçının kullandığı şekilde ziyarete sunulmuş durumda. 

Antik Tiyatro: Bodrum Kalesi’nin tam karşısında ve koya hakim bir konumda yer alan Bodrum Antik Tiyatrosu M.Ö. 4. yüzyılda inşa edilmiş. Tiyatro, Bodrum’un antik çağla olan bağının en iyi hissedildiği yapı olarak biliniyor.

Halikarnas Mozolesi: Antik dünyanın yedi harikasından biri sayılan anıt mezar, kolonları, piramit şeklindeki çatısıyla özel bir yapı. Bugün müze olarak düzenlenen Mozole'de  mezar odası ve dümdüz bir kalıntı alanı olarak görülebiliyor. Kusursuz heykel ve kabartmalar, perdahlı mermer olarak değil, alçı kopyalar şeklinde sergileniyor.

Barlar Sokağı: Barlar Sokağı, Bodrum’un gece hayatının kalbinin attığı yer olarak biliniyor. Akşamın ilk saatlerinden sabahın ilk ışıklarına dek süren eğlencesi ve farklı tarzdaki mekanları ile Bodrum’da görülmesi gereken yerlerin başında geliyor.

Çökertme Kebabı: Bodrum’a özgü lezzetlerden biri olan çökertme kebabını Bodrum’daki hemen her restoranda bulmanız mümkün. Kızarmış patates üzerine kırmızı et ve yoğurtla servis edilen bu yemek unutamayacağınız bir lezzet sunuyor sizlere.

Kabak Çiçeği Dolması: Ege’ye özel bir yemek olan kabak çiçeği dolmasının en güzelini Bodrum’da yeme şansına sahipsiniz. Sabahın çok erken saatlerinde, kabak çiçekleri açılır açılmaz toplanıp yapılan bu dolmayı mutlaka tadın.

Hardal Otu Salatası: Bodrum'a özgü yemeklerin arasında sıra dışı bir lezzete sahip olan hardal otu salatası, haşlanmış hardal otunun zeytinyağı, limon ve tuz ile harmanlanması ile servis edilir.

Deniz Ürünleri: Ege ve Akdeniz mutfağının harmanlanıp sofraları şenlendirdiği Bodrum’da deniz ürünleri en çok tüketilenler arasında. Özellikle iskorpit, kırlangıç balığı ve ahtapottan yapılan balık çorbaları, daha küçük balıklardan yapılan balık salataları mutlaka denenmesi gereken lezzetlerden.

Zeytinyağlılar: Bodrum’un vazgeçilmez yemeklerinden olan ve çeşitli ot ile sebzelerden yapılan zeytinyağlı yemek ve mezeler de Bodrum’a gittiğinizde denemeniz gereken yemekler arasında yer alıyor.