"Aile şirketlerini kurumsal yapıya kavuşturmalıyız"

İçimizden Biri köşemizin bu ayki konuğu Star Hidropar ve Ekinplas Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Tunç. Türkiye sanayisinin en büyük sorununun kurumsal yapıdan yoksun şirketler olduğunu belirten Tunç, “Kurumsal yapıya kavuşamayan aile şirketleri sürdürülebilir olmuyor. Bizim acilen aile şirketlerinin yönetim tarzını Bosh, Siemens, Mercedes gibi kurumsallaştırmalıyız” dedi.

- Kısaca kendinizden bahseder misiniz?

- 1961 yılında Sivas’ta doğdum. İlk ve orta öğrenimimi Sivas’ta yaptım. Babam Almanya’da çalışıyordu o yüzden Almanya’ya gittim. Lise ve üniversite eğitimimi orada tamamladım. Makine Yüksek Mühendisiyim. 20 yıldın beri Bosh’un içindeyim. Emeğe endeksli, daha çalışkan ve daha dürüstlük ilkesiyle çalışıyorum. Hepsi öz sermayemizle yaptık.

BOSCH REXROTH AG ANA BAYİSİYİZ

- Star Hidropar’ın kuruluş hikayesini anlatır mısınız?

- Firmamız Star Hidropar; Bosch Rexroth A.Ş.’nin Türkiye'deki Doğrusal Hareket ve Montaj Teknolojileri’nin ana bayisidir. Daha önceden Mannesmann Rexroth A.Ş.’nin, yani şimdiki unvanı Bosch Rexroth A.Ş.’nin vermiş olduğu hizmeti 1996 yılından itibaren Perpa İş Merkezi Okmeydanı/İstanbul'da vermektedir. Star Hidropar Ltd. Şti. bir dünya markası olan Bosch Rexroth ürün grubu Doğrusal Hareket Teknolojisi (STAR üretim programını) ve Montaj Teknolojilerini (Bosch Alüminyum Profilleri ürün programını) Türkiye'de; mühendislik,  satış, satış sonrası ve öncesi teknik destek, servis, eğitim, danışmanlık hizmetleri vermektedir. Tecrübeli, dinamik, eğitimli kadromuz tüm makine imalatçıları ve son kullanıcıların hizmetindedir.

ÖZEL MAKİNELER YAPIYORUZ

Star Hidropar Ltd. Şti. yalnızca komponent tedarik eden değil aynı zamanda atölyesindeki CNC tezgahlar yardımıyla komponentleri sistem ve makine olarak da yapmaktadır.

Star Hidropar Ltd. Şti. olarak vizyonumuz en ileri teknolojileri tek elden en rekabetçi koşullarda pazara sunmaktır. Satış sonrası hizmetlerimizde de sektöre farklı bir bakış açısı kazandırmak amacıyla atölyemizdeki makine ve test aparatları ve eğitimli servis kadromuzla müşterilerimize en kısa sürede hizmet vermekteyiz. Star Hidropar olarak yaklaşık 20 yıldır sektördeyiz. Bosch Rexroth AG ana bayisiyiz. Mühendislik kısmının ana bayisiyiz. Bunun yanında özel makineler yapıyoruz.

 DEPREM BİLİNCİ YAYGINLAŞTIRAN SİMÜLASYON ODASI V E SARSINTI TABLASI ÜRETTİK

 - Türkiye’nin ilk 3 boyutlu deprem simülatörünü de yaptınız. Bununla ilgili neler söylemek istersiniz?

- Türkiye’nin ilk 3 boyutlu deprem simülatörünü yaptık. Bosch Rexroth ve Türkiye Deprem Vakfı (TDV)’nin “Depreme Duyarlı Olmak” projesine simülasyon odası sarsıntı tablası malzemeleri ve devreye almasını yaptık.

 “Gezici Deprem Tırı”, görsel ve uygulama odaklı Mobil Deprem Simülasyon Eğitim Aracı ve Maskot SİSMAİL ile ulusal çapta depremden korunma kültürünü ve bilincini kazandırmak, sürdürülebilir bir altyapı oluşturmak ve toplumsal duyarlılık, sahiplenmeyi ve gönüllülük kavramının anlaşılmasını sağlamayı hedefliyor. Deprem bilinci oluşturmanın en temel aracının “çocuklar ve halkın eğitilmesi” olduğuna inanan yetkililer, mobil deprem aracıyla deprem sırasında yapılması ve/veya yapılmaması gerekenler konusunda toplumu bilgilendirerek depremi en az kayıpla ve en az panikle atlatmanın uygulama tatbikatları yapılmasını sağlayacaklar.

HER BÜYÜKLÜKTE DEPREMİ SİMÜLE EDEBİLİYORUZ

Mobil Treyler üstüne yerleştirilen deprem simülasyon sistemi, sarsıcı tabla üzerinde yer alan 12 metrekare odadan ve ayrı bir yerde (tabla dışında) bulunan kontrol ünitesinden meydana geliyor. Gerçek deprem esnasında elde edilen veriler, simülatör kütlesine oranlanarak odanın deprem esnasındaki hareketleri simüle edilmiştir. Odada bulunan ziyaretçiler, farklı zemin tiplerinde ve büyüklükteki deprem etkisini hissetmenin yanı sıra, odada deprem sırasında oluşan uğultu, fay kırığı vs. sesleri duyulabilmektedir. Operatör tarafından kontrol ünitesi ara yüzüne “deprem büyüklüğü” ve “süresi” bilgileri girilerek istenilen büyüklükte deprem yaratılabilecek şekilde bir sistem çalışması yapılmıştır. Üç eksenli olarak tasarlanan sistem, gerçeğe en yakın deprem hareketlerini oluşturabilmektedir. PLC kontrollü otomatik yağlama ünitesi ile sistemin otomatik olarak bakımı yapılabilmektedir. Sarsıntı odası mobilyalı ve aksesuarlı, gerçek hayata uygun döşenmiş oturma odası, mutfak ve sınıf düzeni olarak tasarlanıp uygulanabilir. Uzun olan ön yüzü, boydan boya açık ve içi gözlenebilir konumdadır.

İLK DEFA 3 BOYUTLU DEPREM SİMÜLASYONUNU YAPTIK

Türkiye’de ilk defa 3 boyutlu deprem simülasyonunu yaptık. Bunu şu anda birçok kurum kullanmaktadır. AKUT, AK Sigorta ve Kimse Yok mu Derneği gibi. Şu anda da AVM’lere yapıyoruz. Eğitim amaçlıdır da aynı zamanda. Türkiye’de büyük firmalara, makine imalatçılarına tamamen mühendislik hizmetleri verip çözümler sunduk.

Yıllardan sonra yaptığımız işin kurumsal kimliğe kavuşması için yeni yatırımlar yaptık. Çerkezköy OSB’de yerimizi aldık. Ekinplas ve Star Hidropar’ı birleştirdik. İki farklı sektöre hizmet veriyoruz. Buradan ihracat yapıyoruz. Teknolojik, daha fazla çözüme odaklı bütün büyük şirketlere yönelik otomasyona yönelik üretimler yapıyoruz.

- Kaç çalışanınız var?

- 80 çalışanımız var. Ama üretimimiz daha çok mühendislik ve otomasyon olduğu için insana odaklı değil, teknolojik sisteme odaklı üretimlerdir.

UCUZ İŞÇİ AVANTAJIMIZ ZAYIFLADI

- Sektörün sıkıntıları nelerdir?

- Sektörümüzle ilgili sıkıntılar denince, şunlardan bahsedebiliriz: Rekabetten dolayı sıkıntılarımız var. Türkiye’de artan iş gücü maliyeti bizim de rekabet gücümüzü zayıflatıyor. Türkiye daha önceden işçiliğin ucuz olduğu bir çizgideydi ama şimdi bunlardan bahsetmek zor. Rekabetçi sermaye daha fazla kazanç, daha fazla rekabetten uzak noktaları arar. Bu yüzden Türkiye’yi tercih ediyordu ama Türkiye’de bu özelliğini yavaş yavaş kaybediyor. Avrupa standartlarını yakalamaya çalışıyoruz ama bunu sağlarken birçok rekabet özelliğimizi de kaybediyoruz.

Bana göre işsizlik yoktur. Kalifiye eleman sorunu var, işsizlik yok. Özellikle Trakya’da Çerkezköy’de iş alternatifi çok işçi sirkülasyonu çok fazla.

- Çerkezköy OSB ile ilgili düşünceleriniz?

- Çerkezköy OSB’den memnunuz. Elektrik, su, doğalgaz ve yerleşim şeklimiz çok iyi. Hizmetlerden memnunuz.

HOBİM ÇALIŞMAK VE AYAKTA DURMAK

- Ne gibi hobileriniz var?

- Eskiden köyden kalkıp geliyordun ne bulsan şükrediyordun ama şimdi böyle değil. Daha fazla kazandıkça, daha fazla isteniyor. İş dışında bir hobisi olan sanayici değilim. Ben biraz daha emeğe endeksliyim. Bizim Anadolu’dan Almanya’ya gidip okumam ve oradan dönüp bu standarda gelmem büyük bir mücadeledir. Bizim hobimiz çalışmak, çalışmak, çalışmak. Biz zor şartlarda bir şeyler elde edip onunla uğraşıyoruz. Hobimiz ayakta durmaktır. Ayakta durma mücadelesini vermektir.

Babamdan bize güzel bir ahlak kaldı. Bana göre de en büyük sermaye budur. Hobim sadece çalışmak oldu. Arabaya, lükse, hava atmaya tutkunluğum yok. Bir şey yaptığımızda seviniyoruz. Belki de hobim o. Özel bir makina yaptığımızda, otomosyon sistemi ve robot yaptığımızda mutlu oluyoruz. Üretmedikçe yenilik yapmadıkça değişkenlik arz edemiyorsun. İkinci kuşak da şimdiden hazırlanıyor. Oğlum ve kızım var.

EN BÜYÜK SORUN KURUMSAL ŞİRKETLER YARATAMIYORUZ

- Aile şirketleri nasıl sürdürülebilir bir yapıya kavuşur?

- Türkiye’nin ve sanayinin en büyük sorunu, uzun soluklu şirketlere sahip olmamasıdır. Biz kültürel olarak hava atmayı çok seviyoruz. Yaşam olarak kabadayılığı çok seviyoruz. İşletmeci olarak baba şirketi kuruyor, işi götürüyor, belirli bir yaştan sonra hak vaki oluyor. Yaş ilerliyor, baba öldükten sonra ikinci kuşak devralıyor. İkinci kuşakta bakıyor, diyor ki babam çok uğraşmış, hazır bir şey ya satıyor, ya da üzerine bir değer katıyor. Ama üçüncü kuşaktan sonra şirketler gidiyor. Bizim asıl sorunumuz bu. Kurumsal olamıyoruz. Uluslararası şirketler gibi yönetimler oluşturamıyoruz. Oralara uyum sağlayamıyoruz. Ya kazanıyoruz bu böyle gider diyoruz. Benim sıkıntım ve korkum da bu.

SÜRDÜRÜLEBİLİR ŞİRKETLER YARATMALIYIZ

İkinci kuşağın ötesinde Avrupa’da herhangi bir şirketle paralel gidebilir miyiz diye, onlar gibi vakıf şirketi olabilir miyiz? Bosh gibi Siemens, Mercedes gibi olabilir miyiz gibi uğraşı vermiyoruz. En büyük hedefim; aile şirketlerinin kuşaklar boyu sürdürülebilir olmasını sağlayacak ilkeleri ortaya koymaktır. Ortaya konmuş ilkeleri geliştirerek aile şirketlerinin kurumsallaşmasına ve sürdürülebilir olmasına katkı yapmaktır.

Önemli olan yaşadığın süre boyunca kalıcı eser bırakmaktır. Adım olsun beni her yerde ansınlar diye değil, insanlara katkı sağlayacak bir eser bırakıp isimsiz kahraman olmaktır.