İlaçta Türkiye’nin büyümesi için Ar-Ge yatırımı şart

Deva Holding Yönetim Kurulu Başkan ve CEO’su Philipp Daniel Haas ile ilaç sektörü ve Türkiye’nin dünyada ilaç sektöründeki konumu üzerine konuştuk. Haas, sektörün Türkiye’de çözülmesi gereken en büyük sorunu olarak ruhsatlandırma sürecinin hızlandırması olarak gösteriyor. Haas, bu hızlılıkla birlikte Türkiye’nin ihracat potansiyelinin artacağını ve ilaç sektöründeki ithalat ve ihracat dengesinde de iyileşme yaşanacağını kaydediyor.
-İlaç fiyatlarında düşüş ne zaman yaşanır? Sebepleri sizce nelerdir?
- Sağlık Bakanlığı, ilaç giderlerinin azaltılması amacıyla, beşeri ilaçların fiyatlandırılmasına dair kararda 4 Aralık 2009 tarihinde geçerli olmak üzere yeni bir düzenleme yapmıştır. Bu düzenlemeye göre pazarda daralma beklenmektedir. Aynı zamanda komşu ülkelerde, global krizin etkisiyle yaşanan mali zorluklar, ilgili ülkelerde yeni düzenlemelere gidilmesini olası bırakabilir. Türkiye’deki ilaç fiyatları belirlenirken Yunanistan, Portekiz, İtalya, Fransa ve İspanya’daki fiyatlar baz alınarak belirleniyor. Bu ülkelerde yaşanan mali zorluklar adına alınacak tedbirler, zaman içinde Türkiye’ye de yansıyabilir. Net bir tarih verebilmek veya kesin fiyat indirimi yaşanacak demek zordur, ancak her gün gözlemlemekte olduğumuz üzere referans ülkelerden olan Yunanistan, İspanya ve Portekiz kendi pazarlarında ürünlerinde fiyat indirimlerine gitmektedir ve hemen akabinde Türkiye’de de indirimlere sebep olacaktır.

ÖNEMLİ OLAN DENGELİ İLERLEMEK
Fiyatlarda indirim olma olasılığını dikkate alarak çalışmalara yön verilmesi doğru strateji olacaktır. Deva Holding, beşeri ilaçların fiyatlanmasında yeni uygulama ile satışlarda yaşanan değersel daralmayı, tamamlamış olduğu yeni fabrika yatırımları sonucunda artan kapasitesiyle, kutu bazında satışlarındaki büyüme ile dengelemeyi hedeflemekte.

JENERİK İLAÇLARIN ÖNEMİ ARTIYOR
Türkiye’de 4 Aralık 2009 tarihinde uygulamaya alınan yeni fiyat kararnamesi ile, jenerik ilaçların öneminin artacağını, ilaç kullanıcılarının hem kendi bütçeleri hem de Türkiye ekonomisine katkı sağlayacağı için jenerik ilaçların tercih edileceğini bekliyorum. Böylece 2010 yılı ‘Jenerikler Yılı’ olacağına inanıyorum. Başta Türk halkı olmak üzere tüm hastalarımız için yüksek kaliteli tedavi imkanlarını ulaşılabilir kılma hedefimize odaklanıyoruz ve çalışmalarımızı bu yönde ilerletiyoruz.
-Türkiye’nin dünya ilaç sektöründeki yeri nedir?
- 2009 yılında, Türkiye ilaç pazarında 14.8 milyar TL değerinde 1.5 milyar kutu ilaç satışı gerçekleşmiştir. Pazar, bir önceki yıla göre TL olarak yüzde 16.7, kutu olarak ise yüzde 3,4 oranında büyüme kaydetmiştir. Bu büyümeyi sağlayan temel etkenler, pazara yeni giren ilaçların yarattığı genişleme ve sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesiyle ilaca erişimin artmasıdır. Türkiye pazarında reçeteli ilaçların toplam ilaç pazarına oranı kutu bazında yüzde 93,2 TL ve dolar bazında ise yüzde 95,1'dir. 2009 yılında aktif ilaç firması sayısı 307'ye ulaşmıştır. Yerli ilaç pazarı ise kutu bazında yüzde 1.4 oranında artmış, ancak dolar olarak yüzde 6,5 oranında küçülerek 4.6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

TÜRKİYE’DE SIRALAMADA GERİYE DÜŞTÜ 2009
yılında dünya ilaç pazarında 12. sırada yer alan Türkiye'nin 2011 yılında 17. sıraya gerilemesi ancak devam eden yıllarda tekrar büyüyerek 2013 yılında 15. sıraya yükselmesi tahmin edilmektedir. 72 milyonluk nüfusuyla çok önemli bir pazar konumunda olan Türkiye'nin kişi başı yıllık ilaç tüketimi 100 dolar gibi çok düşük bir seviyededir. Avrupa'da ortalama 500 dolar, ABD'de ise 900 dolar olan bu rakamın Türkiye'de önümüzdeki 5 yıl içinde ikiye katlanacağı öngörülmektedir. Türkiye pazarının dünya pazarında yakalamayı hedeflediği bu seviyeler için önemli ölçüde Ar-Ge yatırımı gerçekleştirmesi gerekmektedir, çünkü ilaç sektöründe parlak bir gelecek ancak yeni ürünlerle mümkün olabilir. 2009’da Ar-Ge faaliyetlerimize ağırlık verdik: “DEVARGE” adını verdiğimiz kendi Ar-Ge merkezimiz, en son teknolojiyi içeren cihazlar ve alanının en kalifiye insan gücü ile donatılmıştır. Bu adım ile birlikte, sadece kendi geleceğimize yatırım yapmakla kalmadığımızı ve aynı zamanda ilaç sektöründeki Ar-Ge alanında insan gücü gelişimi için bir platform yaratmak suretiyle Türkiye’nin de geleceğine katkıda bulunduğumuzun bilincindeyiz. Yaptığımız bu Ar-Ge yatırımı ile başta Türk halkı olmak üzere tüm hastalarımız için yüksek kaliteli tedavi imkanlarını ulaşılabilir kılma hedefimize odaklanmaya devam edebileceğimizi görmekteyiz. 2009’da 10’dan fazla yeni ürünü piyasaya sunduk ve Ar-Ge çalışmalarımız sayesinde en az bir o kadar yeni ürünü daha planlamaktayız.

AR-GE’YE EN FAZLA YATIRIM İLAÇTA
Dünyada Ar-Ge’ye en fazla yatırım yapan sektör olan ilaç sektörü, bu amaçla yılda yaklaşık 90 milyar dolar harcama yapıyor. İlaç devlerinin Ar-Ge merkezlerini gelişmekte olan ülkelere taşımaları ise Çin, Hindistan, Brezilya, Rusya, Güney Kore ve Türkiye gibi ülkelerin bu yatırımdan pay alma şansını çoğaltıyor. Ar-Ge’ye yapılan yatırımlar, Avrupa Birliği’nin büyüme ve istihdam odaklı Lizbon stratejisi sebebiyle Türkiye’nin AB üyelik sürecinde de önem taşıyor. Türkiye’de Ar-Ge yeni gelişmekte olan bir alan. Zira şirket yapılarına bakıldığında ekipler oldukça sınırlı, bütçeler oldukça sınırlı. Ancak gelişmenin en önemli destekçisidir.

RUHSATLANDIRMA İŞLEMİ ÇOK YAVAŞ
-İlaç sektörünün önündeki en büyük engeller veya çözülmesi gereken sorunlar nelerdir?
- Bizim de aralarında bulunduğumuz birçok ilaç firması Avrupa ve ABD  standartlarında yeni tesislere ve kalite sistemlerine yatırım yapmış bulunmakta. Ruhsatlandırma sürecinin hızlandırılması önemli önceliklerden olmalıdır ki Avrupa ile zamanlı olarak yürütülme imkanı tanıması sayesinde Türkiye’nin ihracat potansiyeli artacak ve ilaç sektöründeki ithalat ve ihracat dengesinde iyileşme yaşanacaktır. Ekonominin zayıf seyrinin devamlılığı, devletin tüm harcamalarda kısıtlamaya yönelmesini doğurabilir ve bu durumda ilaç sektöründe harcamalarda yaşanabilecek bir daralma, sektörde önemli bir riski oluşturmaktadır. Aksiyonumuz ise etkin maliyet yönetimi programına ve yeni ürünler geliştirmeye tüm hızımızla devam etmektir.
5 milyon euro değerinde yeni cihaz ve makine yatırımını 2010 yılının ilk çeyreğinde yaptık. Dört ayrı tesisimizde 234 değişik formda ilaç üretiyoruz.