ńįŇületmelerde deńüiŇüim y√∂netimi-I

CanlńĪlarńĪn ve canlńĪlarńĪn oluŇüturduńüu kurumlarńĪn hayat grafińüi Ňěekil 1'de g√∂sterilen eńüri gibidir. CanlńĪlar ve kuruluŇülar, grafikte g√∂r√ľld√ľńü√ľ gibi; dońüar, geliŇüir, zaman ge√ßtik√ße en olgun √ßańüńĪna gelir ve tekrar d√ľŇü√ľŇüe
geçerek yok olurlar.

          


CanlńĪlar i√ßin ka√ßńĪnńĪlmaz olan bu son, kurumlar i√ßin s√ľrekli iyileŇütirme ve geliŇütirme iŇülevleriyle sonsuz bir yolculuńüa d√∂n√ľŇüt√ľr√ľlebilir. Bunun i√ßin Ňěekil II‚Äėde g√∂r√ľld√ľńü√ľ gibi, A noktasńĪna gelen bir kuruluŇülar, B noktasńĪna varmadan √∂nce kendine yeni bir hayat eńürisi belirleyebilirler. Yeni eńüriler √ľzerinde de A1, A2... noktalarńĪna vardńĪk√ßa, yeni yeni hayat eńürileri oluŇüturabildikleri s√ľrece √∂m√ľrlerini uzatabilirler. Burada yeni bir hayat eńürisi dedińüimiz¬† s√ľre√ßler yeni bir √ľr√ľn geliŇütirme, yeni bir pazara a√ßńĪlma, k√∂kl√ľ bir teknoloji deńüiŇüimi hatta bazen sekt√∂r deńüiŇüimi gibi radikal, k√∂kl√ľ ve innovatif deńüiŇüim s√ľre√ßleridir. D√ľnyada ve √ľlkemizde, B noktasńĪna yani zirveye kadar √ßńĪktńĪńüńĪ, sekt√∂r√ľnde lider olduńüu halde bu deńüiŇüimi ger√ßekleŇütiremeyerek yok olmuŇü √ßok sayńĪda eski kuruluŇü saymak m√ľmk√ľnd√ľr. Dińüer yandan, bu deńüiŇüimi ger√ßekleŇütirebilmiŇü, kurucularńĪ zamana yenildińüi halde uzun yńĪllar ayakta kalmńĪŇü ve baŇüarńĪlarńĪnńĪ devam ettirmiŇü kuruluŇülar da bulunmaktadńĪr.

DeńüiŇüime baŇülamak ve yeni bir eńüri oluŇüturmak i√ßin B noktasńĪna gelmeyi beklemek √ßońüu zaman yanlńĪŇütńĪr. Zirvede olmak bu deńüiŇüimi geciktirebilir. Oysa, deńüiŇüim ihtiya√ß duyulmadan yapńĪlmalńĪdńĪr. ńįhtiyacńĪn ortaya √ßńĪkmaya y√ľz tuttuńüu B noktasńĪ, ya da ihtiyacńĪn oluŇütuńüu C noktasńĪ, deńüiŇüim i√ßin ge√ß kalńĪnmńĪŇü noktalar olabilir. √á√ľnk√ľ deńüiŇüim ihtiya√ß duyulmadan yapńĪlmalńĪdńĪr. Ama√ß Ňüekilde g√∂r√ľld√ľńü√ľ gibi daha yukarńĪya gitmekse, A1 noktasńĪ B noktasńĪndan zaten daha yukarńĪdadńĪr.

‚ĖļS√úREKLńį ńįYńįLEŇěTńįRME VE GELńįŇěTńįRME NASIL YAPILMALIDIR?
YukarńĪda a√ßńĪklanan iyileŇütirme geliŇütirme iŇülevleri, esasen bir kuruluŇüta bulunan s√ľre√ßlerin tamamńĪ √ľzerinde uygulandńĪńüńĪnda kuruluŇüun tamamńĪ i√ßin ge√ßerli olacaktńĪr.

Bunu yapmak i√ßin kuruluŇü i√ßinde yapńĪlmasńĪ gereken faaliyetler aŇüańüńĪdaki gibidir:
‚óŹ ńįŇüyerinde yapńĪlan b√ľt√ľn iŇüler s√ľre√ßler Ňüeklinde belirlenmesi ve tanńĪmlanmasńĪ,
‚óŹ S√ľre√ßlerin performans kriterlerinin belirlenmesi,
‚óŹ S√ľre√ßlerin deńüerlendirilmesi, kuvvetli ve zayńĪf y√∂nlerin tespiti (√∂zdeńüerlendirme)
‚óŹ ńįyileŇütirme ‚Äď geliŇütirme hedeflerinin belirlenmesi,
‚óŹ ńįyileŇütirme ‚Äď geliŇütirme ekiplerinin kurulmasńĪ,
‚óŹ ńįyileŇütirme ‚Äď geliŇütirme faaliyetlerinin planlanmasńĪ,
‚óŹ ńįyileŇütirme ‚Äď geliŇütirme yapńĪlmasńĪ,
‚óŹ Sonu√ßlarńĪn uygulanmasńĪ ve standartlaŇütńĪrma. (Bu maddelerin her birisi ayrńĪ ayrńĪ bir √ßok yazńĪnńĪn konusudur. BunlarńĪn her birini ileriki yazńĪlarńĪmńĪzda ayrńĪntńĪlńĪ olarak ele alacańüńĪz.)

Bu iŇülevler bir kuruluŇü i√ßinde periyodik ve s√ľrekli bir Ňüekilde tekrarlanmalńĪdńĪr. Bu takdirde, s√ľrekli iyileŇümeler oluŇüacak ve zaman i√ßinde deńüiŇüen Ňüartlara, m√ľŇüteri beklentilerine ve rekabet ortamńĪna √ßok kolay uyum sańülanabilecektir. KuruluŇülarńĪn kendilerini ne derece iyileŇütirdiklerini g√∂rmeleri i√ßin bazńĪ y√∂ntemler bulunmaktadńĪr. √Ėzdeńüerlendirme denilen bu y√∂ntemler kullanńĪlarak deńüiŇüim yolculuńüunda alńĪnan mesafe g√∂r√ľlebilir.

‚Ėļ√Ėzdeńüerlendirme YukarńĪda belirtilen iŇülemler arasńĪnda s√ľre√ßlerin deńüerlendirilmesi zaman zaman subjektif yargńĪlarla yanlńĪŇü yapńĪlabilir. S√ľre√ß sahipleri √∂zdeńüerlendirme yaparken standart modeller kullandńĪklarńĪnda daha objektif sonu√ßlar elde ederler. Bu nedenle geliŇütirilmiŇü √∂zdeńüerlendirme modelleri mevcuttur. Bunlardan en √ßok bilinenleri Japonya, Amerika, Avrupa ve T√ľrkiye'de verilen kalite √∂d√ľllerinde deńüerlendirme modeli olarak da kullanńĪlan Deming Modeli, Malcolm Baldrige Modeli, Avrupa Kalite VakfńĪ Modeli'dir (EFQM).

Kalite Derneńüi (KalDer) ve T√úSńįAD, her yńĪl verdikleri Ulusal Kalite √Ėd√ľllerinde ve yine Avrupa Kalite Y√∂netimi VakfńĪ her yńĪl verdińüi Avrupa Kalite √Ėd√ľllerinde adaylarńĪ deńüerlendirirken EFQM (European Foundation of Quality Management) M√ľkemmellik Modeli'ni kullanmaktadńĪrlar.



Ňěekil III‚Äôde g√∂r√ľlen bu model, 9 ana kriter ve bunlara bańülńĪ 22 alt kriter bazńĪnda bir kurumun m√ľkemmellik¬† d√ľzeyini √∂l√ß√ľyor ve √ßeŇüitli matematiksel form√ľllerle s√ľre√ßlerin ve toplamda kuruluŇüun kendini puanlayarak, deńüerlendirmesini sańülńĪyor. Bu konuya gelecek sayńĪda devam edeceńüiz.

Gelecek ayki kon u: ńįŇületme ler de De ńüiŇüim Y√∂netimi - II