Krizli 2009, BMW \'nin 2 nci en iyi yılı oldu

Arif ESEN  

Borusan Otomotiv İcra Kurulu Başkanı Eşref Biryıldız, küresel krizle geçen bir yılın ardından, otomotiv sektörünün ÖTV indirimi nedeniyle iyi bir yıl geçirdiğini söyledi. 2010’da pazarda kötümser beklentilere karşın yüzde 13 daralma bekleyen Biryıldız, sorularımızı şöyle yanıtladı:

- 2009 hedefleriniz nasıl gerçekleşti?
- 2008’e toplam olarak baktığınızda 306 bin otomobilin satıldığı bir yıldı. 2008’un ilk 9 ayı iyiydi. Yılın son üç ayında satışlarda birdenbire düşüş oldu. Otomotivde herkes çok yüksek stoklarla 2009 yılına başladı.Global olarak her ülkede kriz olduğu için, ben bu otomobili satamıyorum, başka ülkeye pazarlayayım deme sanşınız olmuyor. Eski dönemlerdeki krizler Türkiye’nin kendine has krizler olduğu için, 1991, 1994, 1999, 2001’de elinizdeki stokları başka pazarlara transfer edebiliyordunuz. Bunu ithalat yapanlar, distribütörlük yapanlar açısından söylüyorum. 2009’da yaşanan krizin, geçmişteki krizlerden farkı bu idi. Elimizdeki stokları eritmek için karına-zararına bakmadan, kampanyalarla satışa geçtik. 2009’un Ocak – Şubat aylarında otomobil satışları 2008’in aynı aylarına göre yüzde 20 daha düşüktü. 2009’un Mart ayının ortasında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) indirimi başlayınca 1.6 hacimli otomobil satışlarında Mart – Haziran döneminde, 2008’e göre yüzde 30’luk bir satış artışı gerçekleşti.  ÖTV indiriminin ikinci dönemi olan Temmuz – Eylül arasında satışlar yüzde 16 arttı. ÖTV indiriminin sona erdiği Ekim – Aralık döneminde satışlarda yüzde 41 artış gözlenmiştir. Sektör yılın bu son çeyreğinde ÖTV indirimi avantajını kendi bütçesinden karşılamıştır. Geçen yılın tümünde otomobil satışlarında yüzde 20.9’luk bir artış gerçekleşti. Böylece 2009’da toplam otomobil satışı 369 bin 819 adede ulaştı.  

- Lüks sınıfta satışlar nasıl bir seyir izledi?
-  Bizim BMW Plus dediğimiz segmentte lüks otomobil satışları 2008’de 20 bin 333 olarak gerçekleşti. BMW’nin bu satışlardaki payı yüzde 23.8’dir. 2009’da bu segmentte toplam satışlar 27 bin 593’u buldu, pazar payımız yüzde 24.5’ yükseldi. Bu segmetin ağırlıklı oyuncuları, pazarın yüzde 90’ına sahip olan BMW, Audi, Mercedes Benz ve Volvo. BMW’nin bu segmetteki payı yüzde 24. 2009’da 2008’e göre yüzde 38.7’lik bir artış gerçekleştirerek 6 bin 729 adet BMW sattık. 1648 adet Land Rover, 584 adet MINI satışı gerçekleştirdik. Küresel krizin etkisiyle çok kötü başlayan bir yıl, ÖTV indirimi sayesinde çok iyi bitti. Bu rakamlara ulaşmamız ÖTV indirimi sayesinde oldu. Türkiye’de 25 yıllını kutlayan BMW, tarihinde en iyi satış rakamını 2007 ve ikinci en iyi rakamı 2009’da yakaladı. Avrupa’da 29 ülkeden 22’sinde pazar daraldı. 2009’un ilk 9 aylık verilerine göre; pazar Almanya’da yüzde 26, Slovakya’da yüzde 13.5, Çek Cumhuriyeti’nde yüzde 8, Avusturya yüzde 6, Fransa’da yüzde 4, Polonya’da binde 6 büyürken, Türkiye’de satışlar yüzde 12’lik bir artış gösterdi. Almanya tüm yıl boyunca hurda indirimi yaptı. Fransa hurda indirimini düşük tutttuğu için satışlarda canlanma yaratamadı. Yüzde 4’lük artış hurda indirimine getirdiği ek teşvikle sağlandı. Türkiye’de ÖTV indirimi yılın ilk ayından itibaren uygulansaydı, daha olumlu sonuçlar ortaya çıkacaktı. Yine de ÖTV indiriminin martta başlaması da, çok olumlu etki yarattı. ÖTV düşüşünün bu kadar büyük etki yaratması, satışları artırmasının temel nedeni, otomobillerde ÖTV’nin ne kadar yüksek bir vergi olduğunu gösteriyor.

-    Ticari araçlarda nasıl bir sonuç ortaya çıktı?
-      Ticari araçlarda yüksek olmayan ÖTV’yi yarı yarıya indirdiğinizde beklenen hareket yaratılamadı. 2009 özellikle kamyonda çok kötü bir yıl oldu. İhracat nerede ise yok denilecek kadar azdı. Yılın ancak üçte birinde üretim yapıldı. Dolasıyla otomobil için iyi bir iş yapıldı.

-   2009’da otomotive özel bir önem mi verildi?
-     Türkiye’de 2003, 2004’le 2008’in ortasına kadar, Çin, Hindistan gibi ülkeleri dışarıda tuttuğumuzda rekor büyüme rakamları elde edilmiştir. Ancak TL’nin gerekenden daha değerli olması ithalatı artırıyor. Bu da büyümeye etken olan başka bir kalemdi. Hangi tehditle yaşıyoruz; dış ticaretin neden olduğu cari açık. Bu otomotiv için geçerli değil. Otomotiv 1 milyon adetlik üretime, 900 bin adetlik motorlu araç ihracatı rakamına ulaşmış en önemli sektör haline geldi. Tabi önemli miktarda motorlu araç ve parça ithalatı da gerçekleşiyor. Ancak otomotivde cari açık sözkonusu değil. İstihdam kapasitesi çok büyük. Otomotiv sektörünün bu kadar güçlü olması bu kriz döneminde gözardı edilmesinin önüne geçti. Bu nedenle hükümet, otomotiv sektörüne hakkettiği değeri verdi. Bir çok sektörde olduğu gibi, kötü başlayan bir yıl, otomotivde de iyi bitti.

-    2010’da ÖTV desteği yok, nasıl bir yıl olacak, ne gibi önlemler alıyorsunuz?
-         Evet, şimdi ÖTV desteği kalmadı. Avrupa’daki ve belki de dünyada en yüksek otomobil alım vergileri Türkiye’de. 100 liralık bir otomobil , tüketiciye 214 liraya maloluyor. Başlangıca geri döndük. 2010’da temkinli gideceğiz. 2008 sonunda olduğu gibi, herhangi bir durumda yüksek stoklarla yakalanmayacağız. Sıkı bütçe takibi yaparak, masrafları kısacağız. 2010’nun ilk çeyreğinde sular ne kadar derin onu test ediyoruz.

-     2010’da beklentiniz ne?
-     2010’da toplam otomobil pazarının 2009’a göre yüzde 13 daralarak, 369 bin 819 adet satıştan, 320 bine gerileyeceğini tahmin ediyoruz. Aldığımız bazı duyumlara göre yüzde 30’luk bir gerileme bekleyenler var. Ancak bu çapta bir gerileme beklemiyoruz. Lüks segmentte ise 27 bin 593 adetlik satıştan 25 bin 500 seviyesine bir gerileme bekliyoruz. ÖTV’li satış fırsatını kaçırmak istemeyen tüketiciler, 2010’da alacakları otomobili 2009’da aldı. Bu da 2010’nun kapasitesini yedi. Borusan Otomotiv olarak 2010’da 6 bin 300 adet BMW, 600 adet MINI, 1700 adet Land Rover satışı hedefliyoruz.

-     Neden daha iyimser yaklaşıyorsunuz?
-     Küresel kriz geçmedi ama temkinli bir iyimserliğimiz var. Pazarın yüzde 30 daralacağını gösteren somut verilere sahip değiliz. ÖTV avantajının gitmesi dışında kağıda dökülecek, kötü sinyaller veren göstergeler yok. Dünyada politik kargaşa pazarların büyümesini etkiler. Ancak, bu kargaşa 2010’a has bir şey değil, Türkiye’nin etrafı hep sorunlu, yeni bir durum yok. İran’da yeni bir şey mi olacak, Afganistan’da neler olacak? Bu krizlerin biri gidiyor, bir geliyor. Krizlere ve kargaşaya alışkınız.

-     Bu yıl yeni modelleriniz gelecek mi?
-      Yılın ikinci çeyreğinde yeni gövdeli 5 serisi gelecek. Önce 2 litre üstü motorlar gelecek. Sınıfın liderliği bırakmayan bir modeli. Yılın son çeyreğinde 2 litrelik dizel motorlu modeller gelecek. Yılın sonunda da yeni gövdeli X3 modeli gelecek.  2010’nun son çeyreğinde Mini’nin yeni modeli 1.6 dizel Crosower’ı satışa sunacağız. Boyu 4 metreye ulaşacak ve 4 tekerlekten çekişli olacak. Otomatik şanzımanlı, tavanı panoromik olarak açılabilecek. Bu modelle yıllık Mini satışımızı 1000 adete çıkarmayı hedefliyoruz.

-      Eski teknoloji yerini hibrit – çevreci otomobillere bırakıyor. Türkiye’ye çevreci otomobiller ne zaman gelir ya da üretilir?
-         En son Frankfurt Otomobil Fuarı’nda herkes elektrikli modellerini tanıttı. Her markanın standında elektrikli otomobil vardı. Bu otomobillerin piyasada ve Avrupa’da yollarda görünür hale gelmesi minimum 6 -7 yılı bulur. Türkiye’de çevreci otomobiller zaman alacak.  Çevreci otomobillere göre düzenlenmiş akaryakıt istasyonları yok. Çevreyi daha çok kirleten araçla, çevreyi daha az kirleten araç aynı vergiyi ödüyor. Çevreyi daha az kirleten otomobillere daha az vergi düzenlemeleri getirilmeli. Motor hacmi yüksek araç daha çok vergi veriyor. Motor hacmi daha düşük, ancak karbondioksit salımı yüksek, çevreyi daha çok kirleten araçlar var. Burada yeni bir düzenleme yapılması gerekiyor. Dünyada ÖTV uygulaması yok, yıllık taşıt vergisi var ve karbondioksit salımına göre bu vergi belirleniyor. Akülü araçların yaygın kullanımı için ise zamana ihtiyaç var. Önce altyapının kurulması gerekiyor. Nereye girip, nerede şarj edeceksiniz. Olmayacak mı, olacak, ama zaman alacak.  

- Borusan Otomotiv kaç noktada satış yapıyor?
- Borusan Otomotiv BMW’nin distribütörü. Bizim bayilerimiz var. Bu bayilerin bir kısmı Borusan Otomotiv’in yüzde 100 hissedarı olduğu bayiler. Bir de Borusan Otomotiv’in hiç hissesi olmayan bayiler var. Bostancı, Antalya, Bursa, Eskişehir, Öztorun’nun (Kocaeli) tüm hisseleri Borusan’ın. Tüm hissesi kendilerine ait yetkili satıcılar ise Kosifler, Teknik Oto, Özgörkey (İzmir), Köprülü (Konya).  

- BMW\'de sizin tercih ettiğiniz model? Hangi model araç kullanıyorsunuz?
- X6’nın dizaynını seviyorum ama sürekli kullandığım otomobil 420 beygir gücüne sahip beyaz bir M3 Coupe (tek kapı).

- Motosiklet pazarında payınız ne kadar?
- 2009’da 650 ccm üzerindeki motosikletlerde pazar payımız yüzde 20. Pazar payımızı 2008’e göre yükselttik ancak pazardaki küçülme satış sayımızı etkiledi. Toplam 1100 adet satışın 219 adetini biz gerçekleştirdik.

- Motosiklet kullanıyor musunuz?
- Hayır. Yenilerde merak sardım. Ancak, artık eşim izin vermiyor.    

İlkokuldan bu yana resim yapıyor. İş yoğunluğunun stresini yağlıboya, karakalem çalışmalarla atıyor. Portre, manzara, insan yoğunlaştığı konular.   1.Yıllar once ölen kedimizin resmi. Kurşun kalem. Yıl 1989. 3.Bir Orta Avrupa Kenti. Mürekkepli kalem. Yıl 1978. 8.İtalyan bir şarkıcı. Dosya kağıdı üstüne tükenmez kalem.Yıl 1979. 9. Oğlumuz Ege’nin iki yaş resmi. parlak kağıt üzerine tükenmez kalem. Haziran 1997. 11.Sophia Loren. Resim kağıdı üzerine kara kalem. Yıl 1972 ( Lise II ). 12.Jane Birkin. Takvim kağıdı arkasına tükenmez kalem. Yıl 1980. 13.Jacqueline Bisset. Takvim kağıdı arkasına tükenmez kalem. Yıl 1980 .       

Biryldız, bir futbol tutkunu. 43 yaşına kadar topun peşinde koşacak kadar. Onca kırık, çıkığa rağmen… Futbolda Fenerbahçe’yi, basketbolda Darüşşafaka’yı tutuyor. Darüşşafaka’da İstanbul II. Amatör Küme’de futbol oynadı. Genellikle geri dörtlünün ortasında 5 numaralı formasıyla defansta oynar, zaman zaman da 9 numara giyer, santrofor olarak çıkardı sahaya. Biryıldız (sağda) ve takım arkadaşı Recep Altay’la, 1972’de Şeref Stadı’nda bir lise maçı sonrasında.    

Eşref Biryıldız kimdir?
Eşref Biryıldız 29.01.1954’te İstanbul’da doğdu. 1973’de Darüşşafaka Lisesi, 1977’de Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden mezun oldu. 1981 yılında Yedek Parça İhracat elemanı olarak işe başladığı ve son yedi yılını Direktörler Kurulu Üyesi ve Pazarlama Satış Direktörü olarak tamamladığı Mercedes-Benz Türk’teki görevinden 2007 yılı ortasında emekli oldu. 2003 - 2007 yılları arasında Otomotiv Sanayi Derneği OSD’nin Başkan Yardımcılığı görevini sürdüren Biryıldız, Mercedes’teki 25 yılında Yedek Parça, Servis, Otobüs Satış,tüm Ticari Vasıtalar Satış ve Pazarlama görevlerinden sonra geldiği Pazarlama ve Satış Direktörlüğü görevinde Mercedes-Benz marka otobüs, kamyon, otomobil, hafif ticari araçlarının yanısıra Chrysler, Jeep ve Dodge markalarınının satış ve pazarlamasından da sorumlu idi. 2000 yılında 12 bin 713 adet araç satışı ve 827 milyon Euro ile başladığı Pazarlama Direktörlüğü görevini 2006 yılında 26 bin 869 adet araç satışı, 1438 milyon Euro ciro ile tamamladı. Görevden ayrıldığı 2007 Haziran ayı sonunda, Mercedes otobüs pazar payı 2000 yılındaki yüzde 48’denyüzde 60’a, kamyon pazar payı 2000’deki yüzde16’dan yüzde 30‘a ulaşmıştı. Biryıldız, Mercedes Benz’den ayrıldıktan sonra alanlarında uzman Atilla Şengün ve Melek Öneş’le birlikte otomotiv, lojistik, satın alma konularında hizmet veren Maksimum Danışmanlık şirketini kurdu. Biryıldız, 2008’den bu yana Borusan Otomotiv İcra Kurulu Başkanlığı’nı yürütüyor.    

ÖTV ne kadar indi?
Hükümet küresel krize karşı otomotiv sektörünü korumak amacıyla 16 Mart 2009’da Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranlarını düşürdü. 16 Mart – 15 Haziran arasında otomobil satışlarında uygulanan ÖTV oranları şöyleydi:
-          1600cc ve altındaki araçlarda yüzde 37’den yüzde 18.5’e,
-          1600cc- 2000cc motor hacimli araçlarda yüzde 60’tan yüzde 54’e.
-          2000cc ve üzerindeki araçlarda yüzde 84’ten 80’e düşürdü.
16 Haziran – 30 Eylül tarihleri arasında ise ÖTV uygulaması şöyle gerçekleşti:
- 1600 CC ve altındaki otomobillerde yüzde 37 iken yüzde 18\'e indirilen ÖTV oranı, yüzde 27 olarak uygulanmaya başladı. Yük taşımaya mahsus üstü kapalı ticari araçlardaki ÖTV ise 15 Haziran\'a kadar yüzde 1, 30 Eylül\'e kadar da yüzde 3 oldu. Çekiciler, midibüsler, özel amaçlı taşıtlar ve kamyonlarda yüzde 4\'ten yüzde 1\'e indirilen ÖTV oranı aynı şekilde uygulanmaya devam edildi. Minibüslerde yüzde 9\'dan yüzde 2\'ye indirilen ÖTV, 30 Eylül\'e kadar yüzde 4 olarak uygulandı. Motor hacmi 250 cm3\'ün altında olan motorsikletler için yüzde 22\'den yüzde 11\'e indirilen ÖTV, 30 Eylül\'e kadar yüzde 16 olarak uygulandı.