ALİ GÜNAL KAHRAMANOĞLU
650 milyonluk Avrupa pazarına kısa yoldan erişimin yolu Makedonya’dan geçiyor. Balkanların doğa harikası Makedonya Cumhuriyeti, Avrupa Birliği’ne aday ülke. Adaylığı Aralık 2005’de ilan edildi. Türkiye’nin tarihsel ve kültürel olarak ilgi alanındaki Makedonya, NATO’ya yakın zamanda katılım bekliyor. Türkiye, 1991’de bağımsızlığını ilan eden Makedonya’yı ilk tanıyan ülkedir. Siyasi ilişkilerimiz en üst seviyelerdedir. Dünya Bankası raporu ile dünyanın en iyi 4’üncü reformcu ülkesi seçilen Makedonya, yeniden yapılanmalarla serbest piyasa ekonomisi ve demokratik toplumu güçlendirmeye yönelik siyasi ve ekonomik reformlarla hızla gelişiyor. Bu bağlamda büyüme imkanı sağlayan Makedonya, Avrupa’nın yeni iş ve yatırım cenneti olarak adlandırılıyor… Makedonya hükümeti, ekonomik büyüme ve gelişme, bölgesel ve global bütünleşme sürecinde aktif katılım, ekonomik devamlılık için direk yabancı yatırım sağlamayı hedefliyor. Bunun için hükümet sürekli yapısal reformlar yapmakta, yeni kurumsal yapı ile yabancı yatırımcıların ekonomik alanlardaki sorunlarınıçözmek için iki yabancı yatırım bakanı ile yabancı yatırım ajansı kurdu.
TÜRK'LERİN YATIRIMLARI
Makedonya’da Koç Holding’e bağlı Ramstore, Şişecam, Altınbaş, Haznedar Tuğla, Zorlu Grup, Simit Dünyası ve Universal Hospital Grup’un yatırımları var. Makedonya’daki Türk firmalarının yatırım tutarı 200 milyon dolar seviyesindedir. Türk inşaat firmaları toplu konut, kamu yatırım projeleri, otoyol inşaatı gibi projelere yönelik çalışmalarını sürdürmektedir. Firmalar aynı zamanda Makedonya’daki altyapı ve enerji projelerine gittikçe daha büyük ilgi göstermektedir.
Yatırımcıya teşvik kolaylıkları
Serbest Ekonomi Bölgeleri (FEZ) ve teknoloji alanlarında yatarım teşvikleri: İlk 10 yıl için gelir vergisi yok. Sonraki yıllarda ise yüzde 10. İlk 5 yılda kişi başına (personel) gelir vergisi yüzde 5. Sonraki yıllarda ise yüzde 10. İhracatta KDV ve gümrük yükümlülüğü yok. Doğalgaz boru hattına bağlantı, elektrik, su ve kanalizasyon ücretsiz. Uluslar arası havaalanı, demiryolu ve diğer önemli uluslar arası yollara anında ulaşım imkanı var. Kurs eğitim harcamaları ve 500 bin Euro’ya kadar inşaat harcamalarını kapsayan özel teşvikler var. 75 yıla kadar varan cazip arsa taksitlendirme imkanı. Uygun yatırımcıların hangi teşvik paketlerinden yararlanacakları 10 iş gücü içinde onaylanıyor.
Teknolojik Endüstriyel Gelişim Bölgeleri
(TİDZ) Serbest Ekonomi Bölgeleri:Üsküp1, Üsküp2, Ştip ve Tatova bölgeleri uygun yatırımcılara özel imkanlar sağlamak için kuruldu. TEGB (Teknolojik Endüstriyel Geliştirme Bölgeleri) ihracata yönelik temiz endüstri ve bilimsel araştırma faaliyetlerine ev sahipliği yapacak. Yani TEGB ile işbirliği yapan şirketler stratejik alan ve gelişmiş altyapı ve mükemmel vergi ertelemesi gibi özel imkanlardan faydalanabilecekler. Üsküp’ün toplam TİDZ/FEZ (Teknolojik Endüstriyel Geliştirme Bölgeleri-Serbest Ekonomi Bölgeleri) alan olarak 140 hektardır ve birinci kalite alanda bulunmaktadır. Alan, başkent Üsküp’ün 10 kilometre doğusunda 8 ve 10 nolu Avrupa transit güzergahlarıüzerindedir. Aynı zamanda Büyük İskender Havaalanına sadece 3 kilometre ve tren yoluna 500 metre uzaklıktadır. TİDZ imkanlar paketi Güneydoğu Avrupa’nın en rekabetçi çalışma şartlarını sağlamaktadır .
Yatırımın yeni adresine buyurun
VİKTOR MIZO Makedonya Yabancı Yatırım Ajansı CEO’su Pek tanınmış bir ülke olmayan Makedonya Cumhuriyeti, giderek Güneydoğu Avrupa’nın başlıca yatırım bölgesi olma yolunda ilerliyor. Doğrudan yapılan Dış Yatırımları (FDI) çekmek üzere gösterilen kararlılık, kurumsal bir çerçevede toplanarak, organizasyon Doğrudan Yapılan Dış Yatırımlar Bakanı ve yatırımları çekebilmek için gerekli tanıtımları düzenleyen etkin bir acente ile de desteklenmiştir. ‘’Invest Macedonia’’, Türkçesiyle ‘Makedonya’ya yatırım yapın’ sloganı/teması, potansiyel yatırımcıların dikkatini çekmek ve onlara gereken her alanda hizmet vermek üzere toplu olarak, herkes tarafından benimsenmiştir. İşle ilgili faaliyetler hakkında Dünya Bankası tarafından 2010 yılı için hazırlanan rapora göre Makedonya dünyada devrim yaratan üçüncü ülke olarak nitelendiriliyor. Makedonya, iş kurmak ve yapmanın kolay olduğu ülkeler sıralamasında bu yıl 183 ekonomi arasında 32’nci olarak listede yer alıyor. Geçen yıl bu sıralamada 69’uncu idi. Makedonya’nın üç çok taraflı ve sekiz de karşılıklı serbest ticaret anlaşması var. Bu, Avrupa Birliği’ne üye ülkelerden, EFTA ve CEFTA ülkelerinden ve hatta Türkiye ve Ukrayna’dan 650 milyon müşterinin gümrüksüz bir pazara serbest girişi anlamına gelmektedir. Kapasite fazlası ve düşük işçilik maliyetlerine sahip ülkedeki durumu bir örnekle açıklarsak, 2009’da ortalama aylık brüt ücret 480 Euro seviyesindeydi. Belli başlı önemli üreticilerin işlerini genişletmek ve yaymak amacıyla sermayelerini yatıracakları yeni ve güvenilir bölge arayışları konusunda Makedonya çok avantajlı bir konumdadır. Hem Avrupa’nın merkezinden hem de Türkiye’den 1-1,5 günlük bir karayolu sürüş mesafesinde olan Makedonya mükemmel altyapısı sayesinde yatırımcılara, ürünleri ve ürün bileşenleri için en düşük nakliye maliyetlerini sağlamaktadır. Makedonya, ekonomik politikasında yeşil alan yatırımlarına en önemli önceliği vermektedir. Makedonya aynı zamanda fabrika inşası maliyetleri için 500 bin Euro’ya kadar yardım sağlamayı teklif etmektedir. İnşaat alanı için Teknolojik Endüstriyel Gelişim Bölgeleri’nden cazip ve ayrıcalıklı olarak sunulan fiyatlarla 99 yıla kadar arsa kiralanabilmektedir. Hâlihazırda Makedonya’ya kaymış olan birçok yatırım dünyanın tanınmış şirketlerine, Makedonya’yı ileriye yönelik faaliyetleri için seçmeleri için güven, emniyet ve isteklendirme aşılamaktadır. Societe Generalle, T-Mobile, Johnson Controls, Johnson Matthey, Duferco ve bunlar gibi daha birçok şirketin Makedonya’daki faaliyetleri, iş dünyası için sağlıklı bir çalışma ortamının habercisidir. Makedonya Cumhuriyeti Hükümeti, Türkiye Şişecam Fabrikaları ve Türkiye Borteknik Otomotiv’le bir Mutabakat Anlaşması imzalamıştır. Bu kurumlar da Makedonya’da birer fabrika inşa ederek ve üretime başlamayı programlarına almışlardır.
YATIRIM OLANAKLARI :
● Otomotiv: Bu ülke özellikle yüksek kaliteli ağır iş güvenlik sistemleri (kemer, hava yastığı) elektronik eşyalar (sensörler, sinyaller) plastik refleks ürünleri, alüminyum, çinko boya kaplaması ve gri demir kaplama parçaları gibi otomotiv parçaları imalatı için uygundur. Bilgi ve iletişim teknolojileri: Birçok uluslararası şirket Seavus (İsveç), Netcetera (İsveç), M Soft (Fransa), Nepenia 8İtalya) Makedonya’da ihracat pazarı için bilgi iletişimi teknolojileri yazılımlarını başarıyla geliştirmektedirler. Diğerleri ise birçok uluslararası IT şirketleri için 24/7 telefon müşteri desteği sağlamaktadırlar.
● Ziraat ve gıda işletmeciliği: Makedonya, iyi kurulmuş eczane endüstrisi ile bölgedeki 30’dan fazla ülkeye yarı mamul ürünlerin tedarikini sağlamaktadır. Kaliteli tıp eleman maaşları, Avrupa birliğindeki tıp personelinden gözle görülür bir şekilde düşüktür. Sağlık turizmi sabit bir yükseliş göstermektedir.
● Giyim, tekstil ve deri: Rekabete açık ihracat avantajları olan bu sektör kısa teslim periyotları, ürünlerin teslimindeki ulaşım seçenekleriyle büyük bir kazanç kapısıdır. Giyim sanayine ilaveten pamuk ipliği, kumaş, yün ipliği ve örülmüş kumaş imalat potansiyeli de vardır.
● Enerji: Enerji sektörünün gelişmesi için yüzlerce hidroelektrik santralinin inşası Makedonya’da yüksek önceliği olan işlerdendir. Ülkede sayısız yatarım fırsatları vardır ve devlet geleneksel ve yenilenebilir enerji projelerini teşvikler vermektedir.
● Turizm: Makedonya’nın kültürel mirası, ılımlı iklimiyle, tabii özellikleriyle benzersiz konukseverliğiyle, Makedonya’yı kış ve yaz turizmlerini geliştirmek için cazip bir bölge haline getirmiştir. 1000’den fazla kilise ve manastırı ve 4 bin 200’den fazla arkeolojik alanıyla Makedonya Avrupa’nın kültürel turizm liderleri arasındadır.
● Kimyasallar: Makedonya, basit kimyasal maddelerin iyi ve gelişmiş kapasiteli üretim, deterjan, gübre, poliüretan köpükleri ve liflerin yanında sentetik lifler, polivinil klorüd de üreten zengin bir kimya endüstrisine sahiptir. Yeşil alanlardaki fırsatlara ilaveten hazırda var olan kimyasal üretme kapasitesi, kozmetik ürünler de dahil olmak üzere yabancı yatırımcılar için çok iyi bir gelişme potansiyeline sahiptir.
● İnşaat ve emlak: Makedonya’nın iyi gelişmiş inşaat endüstrisi vardır. Ülke uluslararasında modern teknoloji kullanımı, tecrübeli personeli, özellikle sivil mühendislik ve baraj inşasında tanınmıştır. Avrupa, Ortadoğu ve Rusya’da inşaat işgücünün büyük bir tedarikçisidir. Emlakların yazılım ve OT şirketleri tarafından iş dünyasına sunulması yabancı yatırımcılar için sermayelerini artıracakları diğer bir fırsatlardır.